Từ nhiều năm trước, mật ong thô đã được dùng để hỗ trợ chữa lành vết thương, tiêu hóa và làm dịu cơn đau họng. Mật ong thô chứa các chất dinh dưỡng có lợi có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe.
1. Mật ong thô là gì?
Mật ong thô được lọc từ tổ ong. Người ta chiết xuất mật ong từ các tổ ong và đổ nó lên lưới hoặc vải nylon để tách mật ong khỏi các tạp chất như sáp ong và xác ong chết. Sau khi lọc xong, mật ong thô được đóng chai và sẵn sàng để thưởng thức.
Mật ong thô có nhiều chất dinh dưỡng hơn so với mật ong thường. Nó có khoảng 22 loại acid amin, 31 loại khoáng chất khác nhau, nhiều loại vitamin và enzyme. Điều ấn tượng nhất về mật ong thô là nó chứa gần 30 loại hợp chất thực vật có hoạt tính sinh học. Chúng được gọi là polyphenol, hoạt động như chất chống oxy hóa.
Nhiều nghiên cứu đã liên kết các chất chống oxy hóa này với những lợi ích sức khỏe ấn tượng, bao gồm giảm viêm, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và một số bệnh ung thư. Một nghiên cứu đã so sánh chất chống oxy hóa trong mật ong thô với mật ong chế biến từ một chợ địa phương và phát hiện ra rằng mật ong thô chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn tới 4,3 lần so với loại đã chế biến.
Mật ong thô có nhiều chất dinh dưỡng hơn so với mật ong thường
2. Mật ong thô có tốt hơn mật ong thông thường không?
Hầu hết mật ong trong các cửa hàng đều được thanh trùng. Nhiệt độ cao của quá trình thanh trùng sẽ tiêu diệt nấm men không mong muốn, cải thiện màu sắc và kết cấu của mật ong, loại bỏ bất kỳ sự kết tinh nào và kéo dài thời hạn sử dụng của mật ong. Tuy nhiên, quá trình này cũng phá hủy nhiều chất dinh dưỡng có lợi của mật ong.
So với các sản phẩm đã thanh trùng, mật ong thô vẫn giữ được chất dinh dưỡng và đặc tính kháng khuẩn. Tuy nhiên, vì chưa được tiệt trùng nên mật ong thô có khả năng chứa vi khuẩn.
3. Lợi ích của mật ong thô với sức khỏe
Hàm lượng dinh dưỡng của mật ong thô thay đổi tùy theo nguồn gốc và các yếu tố khác. Nói chung, một thìa canh hoặc 21 g mật ong thô chứa 64 calo và 17 g đường. Mật ong thô cũng chứa một lượng nhỏ các loại vitamin và khoáng chất sau: canxi, magie, mangan, chất ni-ca-in, acid pantothenic, phốt pho, kali, riboflavin, kẽm… Mật ong thô cũng chứa hàm lượng khác nhau của các acid amin, enzyme và các hợp chất có lợi khác.
Nếu muốn dùng mật ong thô, cân nhắc mua từ đại chỉ đáng tin cậy. Sau đây là một số lợi ích sức khỏe mà mật ong thô mang lại:
3.1. Một nguồn chất chống oxy hóa tốt
Mật ong thô chứa một loạt các hóa chất thực vật có tác dụng như chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương tế bào do các gốc tự do.
Gốc tự do là các nguyên tử không ổn định góp phần vào quá trình lão hóa và tổn thương tế bào thông qua stress oxy hóa, có thể thúc đẩy sự phát triển của các bệnh mạn tính như ung thư và bệnh tim. Nghiên cứu gợi ý rằng các hợp chất chống oxy hóa trong mật ong thô gọi là polyphenol có tác dụng chống viêm có thể có lợi trong việc bảo vệ chống lại một số tình trạng bệnh lý này.
Một số loại mật ong có nhiều chất chống oxy hóa như trái cây và rau quả. Mật ong thô cũng có thể chứa phấn hoa ong và keo ong, có thể có thêm nhiều lợi ích. Đánh giá nghiên cứu năm 2023 cho rằng mật ong thô có thể có tác dụng bảo vệ tiềm tàng đối với hệ hô hấp, tiêu hóa, tim mạch và thần kinh, thậm chí có tiềm năng trong hỗ trợ điều trị ung thư.
3.2. Tính chất kháng khuẩn và kháng nấm
Nghiên cứu cũng cho thấy keo ong trong mật ong thô, một chất sáp được làm từ nước bọt của ong, sáp ong và vật liệu thực vật thụ phấn, có đặc tính kháng nấm và kháng khuẩn.
Hiệu quả của mật ong như một chất kháng khuẩn hoặc kháng nấm khác nhau tùy thuộc vào loại nhưng các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu một số loại cho mục đích điều trị cụ thể, chẳng hạn như chống lại nhiễm trùng liên quan đến Candida.
3.3. Chữa lành vết thương
Mật ong có đặc tính kháng khuẩn. Đặc biệt, mật ong manuka, mật ong y tế có thể ức chế sự phát triển và mục tiêu của nhiều chủng vi khuẩn khác nhau.
Tuy vậy, nghiên cứu từ năm 2022 cho rằng cả loại mật ong manuka và không phải manuka đều có thể có lợi ích sức khỏe tiềm tàng trong việc ức chế vi khuẩn và chữa lành vết thương.
Hãy nhớ rằng mật ong dùng trong nghiên cứu là loại dùng trong y tế, nghĩa là đã được kiểm tra và vô trùng. Do đó, không nên dùng mật ong mua ở cửa hàng để điều trị vết thương. Luôn trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng mật ong cho bất kỳ mục đích y tế nào.
3.4. Nguồn dinh dưỡng thực vật dồi dào
Phytonutrients là hợp chất có trong thực vật giúp bảo vệ thực vật khỏi tác hại. Một số chất có tác dụng xua đuổi côn trùng hoặc bảo vệ thực vật khỏi bức xạ cực tím.
Các chất dinh dưỡng thực vật trong mật ong có đặc tính chống oxy hóa và lợi ích kháng khuẩn, kháng nấm. Chúng cũng có thể là lý do tại sao mật ong thô đã cho thấy lợi ích tăng cường miễn dịch và chống ung thư. Quá trình chế biến kỹ trong mật ong thông thường có thể phá hủy các chất dinh dưỡng có giá trị này.
3.5. Hỗ trợ các vấn đề về tiêu hóa
Mọi người đôi khi sử dụng mật ong để điều trị các vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy, mặc dù nghiên cứu về hiệu quả của nó còn hạn chế.
Nghiên cứu cho thấy mật ong oregano nói riêng có thể có tiềm năng điều trị vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori), một nguyên nhân phổ biến gây loét dạ dày.
Mật ong thô cũng chứa prebiotic có lợi, nuôi dưỡng các vi khuẩn có lợi sống trong ruột. Hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh rất quan trọng đối với tiêu hóa và sức khỏe tổng thể.
Nếu mật ong đổi màu đột ngột hoặc có mùi lạ thì không nên tiếp tục sử dụng.
3.6. Làm dịu cơn đau họng và ho
Mật ong là một phương thuốc cổ truyền chữa đau họng giúp làm dịu cơn đau và có thể giúp chữa ho. Khi bị cảm lạnh, hãy thêm mật ong vào trà nóng với chanh.
Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn, một đánh giá năm 2021 cho rằng mật ong có thể tốt hơn một số phương pháp chăm sóc khác trong việc cải thiện các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng đặc tính kháng khuẩn và chống viêm có hiệu quả trong việc làm giảm ho về đêm và các triệu chứng cảm lạnh thông thường khác.
3.7. Lợi ích cho não
Tác dụng chống oxy hóa và chống viêm của mật ong có thể mang lại lợi ích cho nhiều bộ phận của cơ thể, bao gồm cả sức khỏe não bộ. Mật ong thô thậm chí có thể có một số lợi ích về nhận thức. Đánh giá nghiên cứu năm 2022 gợi ý mật ong có thể: hỗ trợ chức năng bộ nhớ; cung cấp tác dụng bảo vệ thần kinh và chống lại tác động của stress oxy hóa trong não; giảm nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa, có khả năng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer; cải thiện tâm trạng và căng thẳng.
Tuy nhiên, cần có thêm các nghiên cứu trên người để chứng minh đầy đủ những lợi ích này.
4. Mật ong thô có rủi ro nào không?
Ngoài các chất dinh dưỡng và prebiotic có lợi, mật ong thô có thể mang theo vi khuẩn có hại như Clostridium botulinum. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh. Cả mật ong thô và mật ong tiệt trùng đều không an toàn cho trẻ sơ sinh vì chúng có thể gây ngộ độc. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị không bao giờ nên cho trẻ sơ sinh dưới một tuổi dùng mật ong vì dễ gây ngộ độc botulinum ở trẻ sơ sinh.
Ngoài ra, những người có hệ thống miễn dịch bị ức chế hoặc suy yếu có thể cần tránh mật ong thô, cũng nên tránh dùng mật ong nếu bị dị ứng với mật ong hoặc phấn hoa ong.
Mật ong có thể bị nhiễm bẩn trong một số trường hợp nhất định. Bảo quản mật ong trong hộp đậy kín, tránh xa ánh sáng và nhiệt độ khắc nghiệt. Nếu mật ong đổi màu đột ngột hoặc có mùi lạ, hãy vứt bỏ nó. Mật ong thô không cần phải làm lạnh vì điều này có thể khiến mật ong đặc lại và thay đổi kết cấu.
Hoàng Nam
